9 Φεβρουαρίου – Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας (βιβλιοπροτάσεις) – Βιβλιοθήκη Πύργου
Κάντε κλικ σε κάθε εικόνα για να δείτε λεπτομέρειες του βιβλίου.
Η γλώσσα ως αξία : Το Παράδειγμα της Ελληνικής (Γεώργιος Μπαμπινιώτης)
Τα κείμενα που απαρτίζουν αυτό το βιβλίο διαπνέονται από μια σταθερή επιστημονική θέση: ότι η γλώσσα, κάθε ανθρώπινη γλώσσα, δεν είναι ούτε πρέπει να θεωρείται απλό όργανο ή εργαλείο η γλώσσα δεν είναι σύνεργο είναι, πρώτα και πάνω απ’ όλα, αξία. Αξία κοινωνική, ηθική, πνευματική και παιδευτική. Αξία εθνική. Αξία που καταξιώνει – ή απαξιώνει – την ύπαρξη του ανθρώπου σε καθοριστικές εκφάνσεις της: στην έκφραση των σκέψεων και των αντιλήψεων του εσωτερικού του κόσμου και της υφής του ως προσώπου στη γλωσσική οργάνωση και ταξινομία του εξωτερικού του κόσμου στην ανάπτυξη ποιοτικών σχέσεων που τον διαφοροποιούν βιολογικά από άλλες μορφές του έμβιου κόσμου.
Ελληνική Γλώσσα : Παρελθόν – Παρόν – Μέλλον (Γεώργιος Μπαμπινιώτης)
«Η ελληνική γλώσσα δεν είναι απλώς μία από τις 2.700 περίπου γλώσσες που μιλούν σήμερα οι άνθρωποι στη γη. […] Μέσα από τον ελληνικό πολιτισμό, εκφρασμένο φυσικά σε ελληνική γλώσσα και με ελληνικές λέξεις, συμβαίνει ώστε κάθε άνθρωπος κάποιας μορφώσεως όπου γης να έχει ακουστά την γλώσσα αυτή. […] Έτσι εξηγείται πώς το επικοινωνιακό και πολιτισμικό γόητρο αυτής της γλώσσας είναι, δυσανάλογα προς την πολιτική, οικονομική και γεωγραφική έκταση και παρουσία της Ελλάδας, σημαντικά υψηλό. […] «Πτυχές από το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της ελληνικής γλώσσας και από ποικίλες οπτικές γωνίες αποτελούν το αντικείμενο αυτού του βιβλίου…».
Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας (Νικόλαος Ανδριώτης)
Το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών (Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη) του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης παραδίδει σήμερα στη δημοσιότητα το βιβλίο του αείμνηστου καθηγητή της Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή και για πολλά χρόνια μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου Νικολάου Π. Ανδριώτη “Ιστορία της ελληνικής γλώσσας”. Από τα τέσσερα μέρη του έργου τα δύο πρώτα, που αναφέρονται στην αρχαία και στη μεταγενέστερη ιστορία της ελληνικής γλώσσας, είχαν δημοσιευθεί στο συνθετικό έργο “Ιστορία του Ελληνικού Έθνους” της Εκδοτικής Αθηνών (τομ. Γ2, σελ. 566-570 και τομ. Ε΄, σελ. 258-267) και παραχωρήθηκαν στην οικογένεια Ανδριώτη γι’ αυτήν την αναδημοσίευση. Το Ινστιτούτο επιθυμεί να προσθέσει και τις δικές του ευχαριστίες. Το τρίτο τμήμα, της μεσαιωνικής γλώσσας, χρειάστηκε να συντεθεί από σημειώσεις που ο αείμνηστος Ανδριώτης είτε χρησιμοποιούσε κατά τη διδασκαλία του είτε διένεμε στους φοιτητές του. Την εργασία αυτή το Διοικητικό Συμβούλιο την είχε αναθέσει στον άλλοτε επιστημονικό συνεργάτη του Ινστιτούτου και τώρα καθηγητή της Γλωσσολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή κ. Χαράλαμπο Συμεωνίδη, που τον ευχαριστεί και από τη θέση αυτή. Τέλος το τέταρτο μέρος, που αναφέρεται στη νεοελληνική, γλώσσα, η οικογένεια Ανδριώτη το παρέδωσε δακτυλογραφημένο από τον ίδιο το συγγραφέα, ο οποίος το προόριζε για δημοσίευση μαζί με τα άλλα μέρη. Το Ινστιτούτο σεβάστηκε απόλυτα όλα τα κείμενα και, με ελάχιστες παρεμβάσεις σε αβλεψίες, κυρίους τυπογραφικές ή της δακτυλογράφησης, τα αναπαράγει όπως είχαν τυπωθεί ή γραφεί από το συγγραφέα. Οι ορθογραφικές, φωνητικές ή μορφολογικές διαφορές που ο αναγνώστης θα διαπιστώσει ανάμεσα στις άλλες εκδόσεις μας και στην έκδοση αυτή οφείλονται στην επιθυμία μας να διατηρήσουμε τις επιλογές του συγγραφέα, που ως ετυμολόγος της ελληνικής γλώσσας είχε ασφαλώς την ελευθερία να ασπάζεται κάτι διαφορετικό από τα καθιερωμένα. Για τους ίδιους λόγους κρατήθηκε και το πολυτονικό σύστημα των κειμένων του.
Η σημερινή μας γλώσσα (Εμμανουήλ Κριαράς)
Ένας τόμος-συλλογή από μελετήματα, άρθρα και σημειώματα του δημοτικιστή καθηγητή Εμμ. Κριαρά για το ζήτημα του γραπτού λόγου, που δημοσιεύτηκαν από τις αρχές του 1979 έως σήμερα στον τύπο.
Αντι-επιθέσεις για τη γλώσσα και τον Ελληνισμό (Χάρης Λαμπίδης)
Έναυσμα για τη συγγραφή αυτού του δοκιμίου υπήρξε η πραξικοπηματική επιβολή του μονοτονικού συστήματος γραφής της ελληνικής γλώσσας. Ο συγγραφέας καταδεικνύει με αδιάσειστα στοιχεία τη σκευωρία που εξυφαίνεται για την υπονόμευση όλων των εδραίων αξιών μας και ορθώνει το δικό του ΑΝΤΙ στις επιθέσεις που δέχεται η Γλώσσα, η Παιδεία, ο Ελληνισμός. «Να καταλάβουμε το ποιός είναι αυτός που μας πνίγει και να Αντι-σταθούμε όσο είναι ακόμα καιρός. Γιατί η ασφυξία που θα τυλίξει αυτόν τον τόπο κι εμάς που τον κατοικούμε, όπως το διαισθάνθηκε και ο Άγγελος Σικελιανός, θα είναι ένας πολύ, πολύ οριστικός θάνατος»
Συνοπτική Ιστορία της Ελληνικής Γλώσσας (Γεώργιος Μπαμπινιώτης)
Ότι η ελληνική γλώσσα κατέχει ξεχωριστή θέση ανάμεσα στις 2.700 γλώσσες του κόσμου αποτελεί απλή εμπειρική διαπίστωση. Όσο είναι ορθό ότι, σύμφωνα με τα διδάγματα της γλωσσικής επιστήμης, όλες οι γλώσσες των λαών (οι “φυσικές” ή “εθνικές” λεγόμενες γλώσσες) ως συστήματα επικοινωνίας είναι ισότιμες, άλλο τόσο είναι αληθές ότι ορισμένες γλώσσες που σήκωσαν το βάρος ανεπτυγμένων μορφών πολιτισμού του ανθρώπου γνώρισαν μια καλλιέργεια που τις ξεχωρίζει από τις άλλες. Κατεξοχήν καλλιεργημένη γλώσσα είναι η Ελληνική, αφού σμιλεύθηκε επί 30 και πλέον αιώνες στην έκφραση λεπτών εννοιών της φιλοσοφίας και της επιστήμης, αδρών εννοιών του πολιτικού λόγου και των πολιτειακών θεσμών, σύνθετων εννοιών του ευαγγελικού λόγου και της πατερικής θεολογίας, καθώς και βαθιών στοχαστικών εννοιών του αρχαίου δράματος, της πεζογραφίας και της ποίησης. Η παρατήρηση του Οδυσσέα Ελύτη (στην ομιλία του κατά την τελετή όπου του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας τον Δεκέμβριο του 1979) ότι “στο μάκρος είκοσι πέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, που να μη γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Να τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει”, εξηγεί, από την πλευρά του δημιουργού, την προνομιακή θέση της Ελληνικής ανάμεσα στις γλώσσες του κόσμου.
Ιστορία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Henri Tonnet)
Το βιβλίο αυτό του καθηγητή Henri Tonnet αποτελεί μια ευσύνοπτη Εισαγωγή στην Ιστορία της νεοελληνικής γλώσσας. Ο συγγραφέας εξετάζει με βαθιά γνώση των πηγών τους σημαντικότερους σταθμούς στην εξελικτική πορεία της νεοελληνικής, η οποία διαμορφώθηκε σε μια μακρά χρονική περίοδο που αρχίζει γύρω στον 2ο μ.Χ. αιώνα και τελειώνει με τη σύσταση του νεοελληνικού κράτους. Τα εισαγωγικά κεφάλαια για την Ιστορία της ελληνικής γραφής και τα γνωρίσματα της αρχαίας γλώσσας βοηθούν τον αναγνώστη να κατανοήσει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες διαμορφώθηκε η Ελληνιστική Κοινή και με τη σειρά της η βυζαντινή και η νεοελληνική γλώσσα, με αποκορύφωμα το γλωσσικό ζήτημα. Η πραγμάτευση των επιμέρους περιόδων γίνεται ιδιαίτερα ελκυστική με την παράθεση αντιπροσωπευτικών κειμένων τα οποία ερευνώνται από φωνητική – φωνολογική, μορφολογική, συντακτική και λεξιλογική άποψη.
Ιστορική μορφολογία της Ελληνικής Γλώσσας (P. Chantraine)
Αυτό το εγχειρίδιο έχει ως στόχο να δώσει στους σπουδαστές, σε ό,τι αφορά την ελληνική γλώσσα, την ίδια βοήθεια, που έχουν για τη λατινική από την “Morphologie historique du latin” του Μ. Ernout της ίδιας σειράς βιβλίων. Προσπαθήσαμε, λοιπόν, να δώσουμε μια ιδέα της εξέλιξης των γλωσσικών γεγονότων από την ομηρική γλώσσα μέχρι και τη γλώσσα της Καινής Διαθήκης, με σύγχρονη αναφορά στις σημαντικότερες διαλεκτικές ιδιοτυπίες και δείχνοντας με συντομία, κάθε φορά που υπήρχε η κατάλληλη ευκαιρία, πως εξακολούθησε στη σύγχρονη ελληνική γλώσσα η εξέλιξη των παλιών φαινομένων. Πραγματικά, η ελληνική γλώσσα παρουσιάζει συνέχεια, που αξίζει να τη νιώσουμε.Ο M. Michel Lejeune είχε, για μια ακόμη φορά, την καλοσύνη να διαβάσει τα δοκίμια αυτού του βιβλίου. Οι παρατηρήσεις του με βοήθησαν να το κάνω πιο σαφές και συγκεκριμένο. Τον ευχαριστώ γι’ αυτό θερμά.
Η Γλώσσα των Ελλήνων (Συλλογικό έργο)
Η διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας (Συλλογικό έργο)
Ορίζοντες της Ελληνικής Γλώσσας: Μεγαλοσύνη του πνεύματος (Αλέξανδρος Τζένος)
Γλώσσα η Ελληνική (Βασίλης Λιαπής)
Οι Έλληνες, από την εποχή που μίλησε ο Όμηρος ως τα σήμερα, μιλούμε, ανασαίνουμε και τραγουδούμε με την ίδια γλώσσα, την Ελληνική, κληρονομιά και συνάμα κατάκτηση μοναδική και αξετίμητη. Ενιαία και αδιάσπαστη μέσα στους αιώνες η γλώσσα μας άντεξε στους ιστορικούς κλυδωνισμούς και μέσα απ’ όλα τα πολύτιμα φίλτρα της εθνικής περιπέτειας στάθηκε πάντοτε το μόνο αποτελεσματικό όπλο για τη συνέχεια της εθνικής μας ταυτότητας, τη συνέχεια της εθνικής μας συνείδησης.
Η Ελληνική Γλώσσα μας (Παντελεήμων Μητροπολίτης Κορίνθου)
Το Μεγαλείο και η Τραγωδία της Αθάνατης Ελληνικής Γλώσσας (Γιάννης Παυλάκης)
Η μακρόχρονη θητεία του στη διδασκαλία της γλώσσας μας τον έχει οδηγήσει σε άμεση γνώση των προβλημάτων που εμφανίζει, στην πράξη, η χρήση της . Με αυτά τα εφόδια ο Γιάννης Παυλάκης, αγωνιστής φιλόλογος και στέλεχος της μαχόμενης εκπαίδευσης, ανέλαβε να συγκεντρώσει στο παρόν βιβλίο βασικές πληροφορίες για την ορθή χρήση της σύγχρονης Ελληνικής και οδηγίες για την αξιοποίηση του πλούτου της. Στο ίδιο βιβλίο συγκεντρώνει και μερικά γενικότερα δημοσιεύματά του για την ελληνική γλώσσα. Πρέπει να διαβάσει κανείς το κείμενο του εκλεκτού φιλολόγου, όχι μόνο για να διδαχθεί για διάφορα γλωσσικά προβλήματα αλλά και για να αναβαπτισθεί στο ιερό πάθος και το σεβασμό που τρέφει ο Γ. Παυλάκης για τη γλώσσα.
Πώς η Ελληνική γονιμοποίησε τον Ευρωπαϊκό Λόγο (Άννα Τζιροπούλου – Ευσταθίου)
Επιμέλεια βιβλιοπροτάσεων:
Χαράλαμπος Αντωνόπουλος, εκπαιδευτικός MSc
Βιβλιογραφική έρευνα:
Τάκης Κοντούλης, φοιτητής τμήματος Ιστορίας – Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ
Βάσια Τσακριλή, φοιτήτρια τμήματος Ιστορίας – Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ
